Trò lừa bịp "rút thảm" hoành hành trong thế giới tài sản tiền điện tử, hơn 7 triệu nhà đầu tư bị thiệt hại

Lĩnh vực tài sản tiền điện tử đang đối mặt với một cuộc khủng hoảng lừa đảo nghiêm trọng. Dữ liệu gần đây cho thấy, một hình thức tội phạm được gọi là "Rug Pull" (lừa đảo kiểu rút thảm) đang lan rộng với quy mô và tần suất đáng kinh ngạc trong toàn ngành. Mô hình lừa đảo này không chỉ gây ra thiệt hại kinh tế lớn mà còn làm tổn hại nghiêm trọng đến niềm tin của các nhà đầu tư vào toàn bộ hệ sinh thái tài sản tiền điện tử.

Chuỗi ngành công nghiệp lừa đảo quy mô khổng lồ

Theo thống kê từ một nền tảng dữ liệu, chỉ riêng trên mạng Ethereum đã có hơn 300.000 token liên quan đến các hành vi Rug Pull ở mức độ khác nhau. Điều này có nghĩa là trung bình mỗi ngày có hàng trăm "token bẫy" được đưa vào mạng. Đáng ngạc nhiên hơn, có 266.000 địa chỉ độc lập chuyên tạo ra và quảng bá các token gian lận này, hình thành một chuỗi ngành công nghiệp đen khổng lồ.

Mặc dù lợi nhuận trung bình từ một dự án lừa đảo là khoảng 1,65 triệu đô la Mỹ, nhưng do số lượng lớn, tổng thiệt hại lên tới 502 tỷ đô la Mỹ. Đằng sau con số khổng lồ này là tiền mồ hôi nước mắt của hơn 7,05 triệu nhà đầu tư.

Các phương pháp đa dạng của Rug Pull

Rug Pull chủ yếu được chia thành hai loại: Rug Pull cứng và Rug Pull mềm.

Rug Pull cứng là một hình thức lừa đảo cực kỳ bạo lực. Kẻ lừa đảo thông qua mã độc đã được thiết lập sẵn hoặc lỗ hổng, trong thời gian ngắn rút hết thanh khoản của dự án, dẫn đến giá token ngay lập tức về 0. Ví dụ, trên một chuỗi công khai nào đó đã xuất hiện một địa chỉ liên kết với 88 token Rug và 6 hồ thanh khoản bị rút cạn, tỷ lệ lên đến 1466.67%.

So với trước, Rug Pull mềm thì kín đáo và xảo quyệt hơn. Kẻ lừa đảo thường chỉ rút khoảng 50% tính thanh khoản, tạo ra một ảo giác về sự giảm giá chậm hoặc sự điều chỉnh tạm thời của dự án. Họ có thể bịa ra đủ lý do, chẳng hạn như "di chuyển hợp đồng" hoặc "nâng cấp hệ thống", dụ dỗ nhà đầu tư tiếp tục nắm giữ, cuối cùng phải chịu tổn thất lớn trong cuộc sụt giá liên tục.

Đặc điểm chu kỳ và xuyên chuỗi của hoạt động lừa đảo

Dữ liệu cho thấy, năm 2023 đã trở thành năm đỉnh điểm về số lượng mã thông báo Rug Pull được triển khai trên mạng Ethereum, đạt 125,759 cái, chiếm 42.3% tổng số trong năm năm. Tuy nhiên, số lượng triển khai vào năm 2024 đã giảm mạnh xuống còn 69,154 cái, giảm 45% so với năm trước.

Cần lưu ý rằng, một số băng nhóm lừa đảo đã thể hiện khả năng thực hiện hành vi lừa đảo xuyên chuỗi. Có địa chỉ đã để lại dấu vết Rug Pull trên nhiều chuỗi công cộng, cho thấy họ thành thạo trong việc thao tác xuyên chuỗi, khéo léo lợi dụng các đặc điểm khác nhau của các blockchain để thực hiện gian lận và trốn tránh sự truy đuổi.

Thời gian sống của token giảm

Với việc sự cảnh giác của các nhà đầu tư tăng lên, vòng đời trung bình của các token Rug Pull đang giảm mạnh. Từ 356 ngày vào năm 2021, dự kiến chỉ còn 3.8 ngày vào năm 2025, xu hướng này yêu cầu các mô hình quản lý rủi ro phải có khả năng nhận diện nhanh chóng và ứng phó với các cuộc tấn công phối hợp xuyên chuỗi.

Lời khuyên phòng ngừa cho nhà đầu tư

Đối mặt với những hành vi lừa đảo tràn lan như vậy, các nhà đầu tư cần phải cẩn trọng hơn. Khi xem xét việc đầu tư vào bất kỳ dự án tài sản tiền điện tử nào, nên chú ý đến những điểm sau:

1. Cảnh giác với những hứa hẹn về lợi nhuận cao
2. Kiểm tra bối cảnh đội ngũ dự án, đội ngũ ẩn danh thường là tín hiệu nguy hiểm
3. Kiểm tra xem hợp đồng có mã nguồn mở hay không, có được kiểm toán bởi các tổ chức kiểm toán nổi tiếng hay không.
4. Đánh giá tình trạng khóa thanh khoản
5. Cảnh giác với các hành vi tăng giá bất thường trong thời gian ngắn.
6. Giữ thái độ hoài nghi đối với sự thổi phồng quá mức trên mạng xã hội

Kết luận

Rug Pull đã không còn là những trường hợp đơn lẻ, mà trở thành một vấn đề hệ thống, đe dọa nghiêm trọng đến sự phát triển lành mạnh của toàn bộ ngành công nghiệp Tài sản tiền điện tử. Việc phơi bày sự thật về những trò lừa bịp này không chỉ nhằm nhắc nhở các nhà đầu tư chú ý đến rủi ro, mà còn để thúc đẩy toàn ngành xây dựng hệ thống quản lý và cơ chế tự giám sát hoàn thiện hơn. Chỉ có việc tăng cường phòng ngừa rủi ro trong khi không ngừng nâng cao tính minh bạch của ngành mới có thể khôi phục niềm tin của nhà đầu tư, thúc đẩy sự phát triển lâu dài và lành mạnh của hệ sinh thái Tài sản tiền điện tử.