Yazıt protokolünün yükselişi ve düşüşü: Teknolojik yenilikler ve piyasa gerçekleri arasındaki çarpışma
Giriş
"The Times 03/Oca/2009 Hazine Bakanı bankalar için ikinci kurtarma planının eşiğinde." - Bu cümle, Bitcoin'in genesis bloğuna kazınmış olarak, bir dönemin başlangıcını belgelemiştir.
Bugün, Bitcoin'in sürekli yeni zirvelere ulaşırken, bir zamanlar görkemli bir dönemin sona erdiğine tanıklık ediyoruz - yazıtlar ve semboller.
2023 yılının başında Ordinals protokolünün ortaya çıkmasından, BRC20'nin çılgın spekülasyonuna, ardından Runes, Atomical, CAT20, RGB++, Alkanes gibi protokollerin peş peşe sahne almasına kadar Bitcoin ekosistemi eşi benzeri görülmemiş bir "yazıt devrimi" yaşadı. Bu protokoller, Bitcoin'i sadece bir değer saklama aracı olmaktan çıkarıp, çeşitli varlık protokollerini barındırabilen bir altyapı platformuna dönüştürmeye çalışıyor.
Ancak, coşku sona erdiğinde, acı bir gerçekle yüzleşmek zorundayız: yazıt protokolünün temel sınırlamaları, bu güzel balonu kaderine mahkûm etti.
Teknik açıdan yazıt protokol geliştirmeye derinlemesine katılan bir uygulayıcı olarak, her protokolün alt yapısını kendim uyguladım, bu ekosistemin filizlenmesinden patlamasına, ardından günümüzdeki mantıklı geri dönüşüne tanıklık ettim.
Bu makale, birden fazla yazıt protokolünün yeniliklerini ve sınırlamalarını bir araya getirecek ve bir zamanlar gözde olan bu alanın neden hızla günümüzdeki sonuna doğru gittiğini tartışacaktır.
1. Yazıt protokolünün evrim zinciri
1.1 Ordinals protokolü: yazıt çağının başlangıcı
Ordinals protokolü, Bitcoin'in "yazıt çağı"nı başlattı. Her bir satoshi'yi numaralandırarak ve sunulan açıklama teknolojisi ilkesinden yararlanarak, rastgele verilerin zincir üzerinde depolanmasını sağladı. UTXO modelini NFT kavramı ile birleştirerek, satoshi'nin doğum numarasını konumlandırma işareti olarak kullanıyor ve her bir satoshi'nin benzersiz içerik taşımasına olanak tanıyor.
Teknik açıdan, Ordinals'ın tasarımı oldukça zarif olup, Bitcoin'in yerel modeliyle mükemmel uyum sağlayarak verilerin kalıcı depolanmasını mümkün kılmaktadır. Ancak, yalnızca veri yazmak, BTC'nin diğer varlıklarla "ihraç" edilmesi konusundaki pazarın güçlü arzusunu karşılamada bir sınırlama oluşturmaktadır.
1.2 BRC20 protokolü: Ticari atılımlar ve konsensüs tuzakları
BRC20, Ordinals üzerinde kurulu teknik altyapı sayesinde, standartlaştırılmış içerik formatı ile zincir üzerindeki verilere ruh katıyor - statik olan yazıtları "canlandırıyor". Deploy-mint-transfer'ın tam varlık yaşam döngüsünü tanımlıyor ve soyut verileri ticarete uygun varlıklara dönüştürüyor, Bitcoin üzerinde homojen token ihraç etmeyi ilk kez gerçekleştiriyor, pazarın "ihraç" konusundaki acil ihtiyacını karşılıyor ve tüm yazıt ekosistemini ateşliyor.
Ancak hesap modeli, Bitcoin'in UTXO modeli ile köklü bir çelişkiye sahiptir; kullanıcılar önce transfer yazıtını kazımak zorundadır, ardından gerçek transfer işlemini gerçekleştirebilir. Bu durum, bir transferi tamamlamak için birden fazla işlem yapılmasına neden olur. Daha önemlisi, BRC20'nin köklü bir açığı, "bazı verileri" bağlamakla sınırlı olmasıdır; bununla birlikte, konsensüs gücünü tamamen paylaşamaz. Bir kez çevrimdışı indeksleyici destek vermeyi durdurduğunda, tüm sözde "varlıklar" anında anlamsız atık veriye dönüşecektir.
Bu zayıflık, aynı akıllı sözleşme üzerinde birden fazla varlık ortaya çıktığında, protokol taraflarının standartları topluca değiştirmesiyle, tekrarlanan akıllı sözleşme olayında açığa çıktı. Tüm ekosistemin uzlaşması esasen azınlıkta olanların elinde bulunuyor. Daha kafa karıştırıcı olan ise, ilgili kurumların sonrasında sunduğu tek adımlı transfer gibi "optimizasyonların", aslında pazarın temel sorunlarına dokunmaması ve her platformun yeni sürüme uyum sağlama maliyetini artırmasıdır.
Bu, daha derin bir sorunu yansıtıyor: İki yıl boyunca, yazıt protokolünün tasarımcıları her zaman "ihraç" adlı tek bir alanda sıkışıp kalmışlar ve ihracattan sonraki uygulama senaryoları hakkında derinlemesine düşünme eksikliği yaşamışlardır.
1.3 Atomical protokol: UTXO yerelciliğinin düzeltmesi ve kopması
BRC20'nin UTXO uyumluluğu sorununa yönelik olarak, Atomical daha radikal bir çözüm önerdi: varlık sayısını doğrudan UTXO'daki satoshi sayısıyla eşleştirmek ve adil madenciliği sağlamak için bir iş kanıtı mekanizması getirmek. Bu, Bitcoin'in UTXO modeline yerel uyumluluğu sağladı, varlık transferi doğrudan satoshi transferi haline geldi ve belirli bir ölçüde BRC20'nin maliyet ve etkileşim sorunlarını çözdü.
Ancak, teknolojinin evrimi karmaşıklığın bedelini de getirdi - transfer kuralları son derece karmaşık hale geldi, UTXO'nun bölünmesi ve birleştirilmesi için hassas hesaplamalar yapılması gerekiyor, varlıkların yanması sıkça meydana geliyor ve yazıt oyuncuları kolayca işlem yapmaktan çekiniyor.
Daha da ölümcül olan, iş kanıtı mekanizmasının gerçek çalışmada ciddi bir adalet sorunu ortaya çıkarmasıdır; büyük yatırımcılar, hesaplama gücü avantajıyla madenciliği ilk tamamlayanlar olup, o dönemdeki yazıt ekosisteminin "adaletli lansmanı" ana anlatısıyla tamamen zıt bir durum sergilemektedir.
Sonraki ürün iterasyonları, geliştirme ekibinin kullanıcı ihtiyaçlarını anlama konusunda bir yanlışlık gösterdi - yarı boyalı varlıklar gibi karmaşık işlevler büyük miktarda insan gücü ve malzeme harcarken, kullanıcı deneyimini çok az iyileştirdi, aksine büyük kuruluşların zincir üzerindeki araçları yeniden yapılandırma maliyetlerini artırdı.
Ancak merakla beklenen AVM geç geldi, tüm piyasa koşulları çoktan değişti ve en iyi gelişim fırsatını kaçırdı.
1.4 Runes protokolü: resmi otoriter zarif bir uzlaşma ve uygulama boşluğu
Ordinals kurucusunun "resmi" dağıtım protokolü olarak Runes, yukarıda belirtilen protokolün deneyimlerini benimsemiştir. OP_RETURN veri depolama kullanımı, tanıklık verisi kötüye kullanımını önlemiş ve ince kodlama tasarımı ile UTXO modeli sayesinde teknik karmaşıklık ile kullanıcı deneyimi arasında nispeten bir denge sağlamıştır.
Önceki protokole kıyasla, Runes'un veri depolaması daha doğrudan, kodlama daha verimli ve işlem maliyetlerini önemli ölçüde azaltmıştır.
Ancak, Runes protokolü de yazıt ekosisteminin temel bir çıkmazına girdi - token çıkarma dışında, bu sistemin herhangi bir özel tasarımı yok.
Pazarın neden hiçbir engel olmadan elde edilebilen bir token'a ihtiyaç duyduğunu anlayamıyorum? Elde edildikten sonra, ikincil piyasada satmanın dışında ne gibi gerçek bir anlamı var? Bu tür saf spekülasyon odaklı bir model, protokolün ömrünün sınırlı olmasına neden olacaktır.
Ancak opreturn uygulaması, sonraki protokollerin düşüncesini açtı.
1.5 CAT20 protokolü: Zincir üzeri doğrulamanın hırsı ve gerçeklikle uzlaşma
CAT20 gerçekten Bitcoin script'i aracılığıyla gerçek bir zincir üstü doğrulama sağladı. Zincir üzerinde yalnızca durum hash'i saklanıyor, tüm işlemlerin aynı kısıtlamaları takip etmesini sağlamak için özyinelemeli script kullanılıyor, böylece "indeksleyiciye gerek yok" iddia ediliyor. Bu, yazıt protokolünün uzun zamandır arzulanan kutsal kâsesi.
Ancak, CAT20'nin "blok zinciri üzerindeki doğrulaması" tamamen böyle değildir. Doğrulama mantığı gerçekten blok zincirinde yürütülse de, doğrulanabilen durum verileri OP_RETURN içinde hash biçiminde depolanmaktadır; yalnızca hash ile tersine çevirmek mümkün değildir, bu nedenle gerçek çalışma, nihayetinde okunabilir durumu korumak için zincir dışı indeksleyiciye ihtiyaç duyar.
Tasarım açısından, protokol token ad sembollerinin benzersiz olmamasına izin veriyor, bu da aynı isimli varlıkların karışıklığına yol açıyor ve erken gelişim aşamasındaki yüksek eşzamanlılık senaryolarında UTXO kapma sorunları, kullanıcıların başlangıçta mintleme deneyimini son derece kötü hale getiriyor.
Sonrasında bir hacker saldırısı oldu, temel prensip, iç verilerin iki sayıyı bağlarken ayırıcı işaretinin eksik olmasıydı, bu da 1 ile 234 ve 12 ile 34 gibi iki farklı sayının aynı hash sonucunu vermesine neden oldu. Saldırı, protokol yükseltmesi yapılmasını zorunlu kıldı, ancak uzun süren yükseltme planı, piyasayı başlangıçtaki heyecanını unutturdu.
CAT20'nin örneği, teknik düzeyde kısmi bir atılım gerçekleştirilmiş olsa bile, çok ileri gidilmemesi gerektiğini göstermektedir; eğer kullanıcıların anlama kapasitesinin çok ötesine geçerse, pazarın onayını almak zorlaşır.
Ve hacker tehdidi, daima Damokles'in kılıcı gibi, proje ekibinin başının üstünde asılı durmakta ve herkese saygılı kalmaları gerektiğini hatırlatmaktadır.
1.6 RGB++ protokolü: Teknik idealizm ve ekolojik çıkmaz
Bir kamu blokzinciri, aynı yapılandırma çözümü ile, çift zincir mimarisi aracılığıyla Bitcoin'in fonksiyon kısıtlamaları sorununu çözmeyi deniyor. Bu kamu blokzincirinin Turing tamlığı kullanılarak Bitcoin'in UTXO işlemlerinin doğrulanması, teknik olarak en ileri düzeyde, daha zengin bir anlamda akıllı sözleşme doğrulaması gerçekleştirmiştir; teknik mimarisi en kapsamlı olanıdır ve yazıt protokolü içindeki "teknik inci" olarak adlandırılabilir.
Ama idealler ile gerçekler arasındaki fark burada açıkça ortaya çıkıyor - çift zincir mimarisinin karmaşıklığı, yüksek öğrenim maliyetleri ve kurumsal erişim engelleri.
Daha da önemlisi, proje ekibinin kendisi nispeten zayıf bir güce sahip ve hem zinciri hem de yeni protokolü aynı anda ilerletmek zorunda, bu da yeterli piyasa ilgisini çekmelerini engelliyor.
Bu yüksek derecede ağ etkilerine ve topluluk konsensüsüne bağımlı alanda, "iyi karşılanan ama kullanılmayan" bir teknik çözüm haline geldi.
1.7 Alkanlar protokolü: Son sprint ve kaynak kıtlığı
Zincir dışı indekslere dayanan akıllı sözleşme protokolü, Ordinals ve Runes'un tasarım felsefesini birleştirerek Bitcoin üzerinde her türlü akıllı sözleşme işlevselliğini gerçekleştirmeyi hedefliyor. Yazıt protokolünün geleneksel akıllı sözleşme platformlarına son bir atılımını temsil ediyor.
Teorik olarak, her türlü karmaşık sözleşme mantığını gerçekleştirmek mümkündür. Ayrıca, Bitcoin'in 80 baytlık opreturn kısıtlamasını kaldıran güncellemesiyle de uyum sağlandı.
Ancak, gerçek maliyet hesapları bu teknolojik ideali acımasızca yıkıyor. Karmaşık sözleşme zincir dışı işlemlerinin getirdiği büyük performans darboğazlarını bir kenara bırakacak olursak, proje başlangıcında inşa edilen indeksleyiciler bile defalarca patladı. Ayrıca, özelleştirilmiş sözleşmelerin dağıtılması yaklaşık 100KB veri zincirine kaydedilmesini gerektiriyor, bu da geleneksel kamu zincirlerinin dağıtım maliyetini çok aşıyor. Ayrıca, sözleşme işlemleri kontrol altında değil, hala indeksleyici konsensüsüne dayanıyor, yüksek maliyetler yalnızca çok az sayıda yüksek değerli senaryoyu hizmet edebiliyor. Yüksek değere sahip olanlar, sıradan indeksleyicilere güvenmiyor, büyük bir platform güçlü bir şekilde destek verse bile, pazar bunu kabul etmiyor. Eğer bu bir yıl önce ortaya atılsaydı, belki de durum tamamen farklı olabilirdi.
2. Temel Çatışma: Bitcoin'in Aşırı Basit Felsefesi ve Aşırı Tasarım
teknik borç birikim etkisi
Bu protokollerin evrim süreci, net ama çelişkili bir mantık sergiliyor: Her yeni protokol, öncülerinin sorunlarını çözmeye çalışıyor, ancak sorunları çözerken yeni karmaşıklıkları da beraberinde getiriyor.
Ordinals'ın zarif ve sade yapısından, sonraki protokollerin teknik yığınlarına kadar, farklılaşmak adına sürekli bir karmaşıklık artıyor; bu da her oyuncunun bir dizi terimi öğrenmek zorunda kalmasına ve sürekli risklere karşı dikkatli olması gerektiği anlamına geliyor.
Ve tüm dikkat sadece token dağıtım platformundaki bu mantıkta, o zaman oyuncular neden maliyeti daha düşük, kontrolü daha kolay, artışı daha belirgin ve platform mekanizması daha mükemmel olan yerleri seçmesin ki?
Aynı konuyu uzun süre çiğnemek, kullanıcıların estetik yorgunluğunu da beraberinde getirdi.
kaynak kıtlığının kötü döngüsü
Bu projelerin kaynaklarının kıtlığının temel sebebi, belki de Bitcoin sisteminin merkeziyetçi çalışması ve adil bir şekilde piyasaya sürülmesi - teşvik eksikliği olan kuruluşlar, avantaj elde edemedikleri bir platforma nasıl fazla yatırım yapabilir ki?
Madencilerin blok ödüllerine kıyasla, bir indeksleyici işletmek tamamen bir maliyettir; "madenci" kazançlarının dağıtımı eksik olduğunda, doğal olarak teknik ve operasyonel sorunları çözmek isteyen kimse kalmaz.
spekülatif talep vs gerçek talep
Birçok kullanıcı eğitimi sırasında, zincir dışı protokollerin güvenliğinin Bitcoin'in konsensüsü ile aynı düzeyde olmadığını gördük. Pazarın soğuması tesadüfi değil, yazıt protokolünün temel bir sorununu yansıtıyor: Gerçek bir talebi değil, spekülatif bir talebi çözüyorlar.
Buna karşılık, gerçekten başarılı olan blockchain protokolleri, gerçek sorunları çözdükleri için başarılıdır: konsensüs, işlevsellik, performans hepsi bir arada olmalıdır, ancak yazıt protokolünün bu alandaki katkısı neredeyse sıfırdır, bu da onların popülaritesinin neden sürdürülemediğini açıklamaktadır.
Pazarın olgunlaşmasıyla birlikte, kullanıcılar birkaç boğa ve ayı döngüsünden sonra dikkatlerini değerli bir kaynak olarak görmeyi öğrenmişlerdir.
Artık sosyal medyada KOL'lerin ve söz sahibi toplulukların tek taraflı bilgi kaynaklarına körü körüne inanmıyorlar, beyaz kitapların "konsensüs mermisi" olduğuna da inanmıyorlar.
İhracat platformunun eşiği çok düşük, mevcut piyasa ortamında bu tür "alçak meyveler" toplanmış durumda. Sektör, yalnızca token ihraç etmekten daha fazla gerçek uygulama senaryolarına doğru geçiş yapıyor.
Ancak dikkat edilmesi gereken bir husus var ki, eğer RWA alanında sadece bir dizi ihraç platformu ortaya çıkarsa, bu fırsat da hızlı bir şekilde gelir ve gider.
değer yaratımının geri dönüşü
Yazıt protokol döneminin teknolojik yenilikleri genellikle "gösteriş" rengi taşır, amacına yönelik ustalık değil, pratiklik arayışıdır. Yeni çağın gelişim mantığı "pazar hayali oranı"ndan "pazar payı"na kaydırılmıştır ve artık kullanıcıların referansları aracılığıyla gerçek bir ağ etkisi oluşturulmasına daha fazla önem verilmektedir.
Gerçek fırsatlar, ürün-pazar uyumunu arayan ekiplerindir - gerçekten kullanıcı ihtiyaçlarını karşılayan, nakit akışı olan ve iş modeli bulunan ürünler geliştirin.
This page may contain third-party content, which is provided for information purposes only (not representations/warranties) and should not be considered as an endorsement of its views by Gate, nor as financial or professional advice. See Disclaimer for details.
13 Likes
Reward
13
5
Repost
Share
Comment
0/400
LowCapGemHunter
· 08-16 20:40
Öldü öldü, geriye sadece bir çuval enayiler kaldı.
View OriginalReply0
GhostAddressHunter
· 08-16 20:40
Bir grup enayiler insanları enayi yerine koymak sadece.
View OriginalReply0
GasWaster
· 08-16 20:37
ah yine bir protokol ölüyor, ben hala başarısız tx'ler için 200 gwei ödüyorum, smh
View OriginalReply0
RebaseVictim
· 08-16 20:31
Aşağı yönlü bakmak, yazıtların sonunda hepsinin yok olacağı anlamına gelir.
yazıt protokolünün yükselişi ve düşüşü: Bitcoin ekosisteminin yenilikleri ve sınırlamaları
Yazıt protokolünün yükselişi ve düşüşü: Teknolojik yenilikler ve piyasa gerçekleri arasındaki çarpışma
Giriş
"The Times 03/Oca/2009 Hazine Bakanı bankalar için ikinci kurtarma planının eşiğinde." - Bu cümle, Bitcoin'in genesis bloğuna kazınmış olarak, bir dönemin başlangıcını belgelemiştir.
Bugün, Bitcoin'in sürekli yeni zirvelere ulaşırken, bir zamanlar görkemli bir dönemin sona erdiğine tanıklık ediyoruz - yazıtlar ve semboller.
2023 yılının başında Ordinals protokolünün ortaya çıkmasından, BRC20'nin çılgın spekülasyonuna, ardından Runes, Atomical, CAT20, RGB++, Alkanes gibi protokollerin peş peşe sahne almasına kadar Bitcoin ekosistemi eşi benzeri görülmemiş bir "yazıt devrimi" yaşadı. Bu protokoller, Bitcoin'i sadece bir değer saklama aracı olmaktan çıkarıp, çeşitli varlık protokollerini barındırabilen bir altyapı platformuna dönüştürmeye çalışıyor.
Ancak, coşku sona erdiğinde, acı bir gerçekle yüzleşmek zorundayız: yazıt protokolünün temel sınırlamaları, bu güzel balonu kaderine mahkûm etti.
Teknik açıdan yazıt protokol geliştirmeye derinlemesine katılan bir uygulayıcı olarak, her protokolün alt yapısını kendim uyguladım, bu ekosistemin filizlenmesinden patlamasına, ardından günümüzdeki mantıklı geri dönüşüne tanıklık ettim.
Bu makale, birden fazla yazıt protokolünün yeniliklerini ve sınırlamalarını bir araya getirecek ve bir zamanlar gözde olan bu alanın neden hızla günümüzdeki sonuna doğru gittiğini tartışacaktır.
1. Yazıt protokolünün evrim zinciri
1.1 Ordinals protokolü: yazıt çağının başlangıcı
Ordinals protokolü, Bitcoin'in "yazıt çağı"nı başlattı. Her bir satoshi'yi numaralandırarak ve sunulan açıklama teknolojisi ilkesinden yararlanarak, rastgele verilerin zincir üzerinde depolanmasını sağladı. UTXO modelini NFT kavramı ile birleştirerek, satoshi'nin doğum numarasını konumlandırma işareti olarak kullanıyor ve her bir satoshi'nin benzersiz içerik taşımasına olanak tanıyor.
Teknik açıdan, Ordinals'ın tasarımı oldukça zarif olup, Bitcoin'in yerel modeliyle mükemmel uyum sağlayarak verilerin kalıcı depolanmasını mümkün kılmaktadır. Ancak, yalnızca veri yazmak, BTC'nin diğer varlıklarla "ihraç" edilmesi konusundaki pazarın güçlü arzusunu karşılamada bir sınırlama oluşturmaktadır.
1.2 BRC20 protokolü: Ticari atılımlar ve konsensüs tuzakları
BRC20, Ordinals üzerinde kurulu teknik altyapı sayesinde, standartlaştırılmış içerik formatı ile zincir üzerindeki verilere ruh katıyor - statik olan yazıtları "canlandırıyor". Deploy-mint-transfer'ın tam varlık yaşam döngüsünü tanımlıyor ve soyut verileri ticarete uygun varlıklara dönüştürüyor, Bitcoin üzerinde homojen token ihraç etmeyi ilk kez gerçekleştiriyor, pazarın "ihraç" konusundaki acil ihtiyacını karşılıyor ve tüm yazıt ekosistemini ateşliyor.
Ancak hesap modeli, Bitcoin'in UTXO modeli ile köklü bir çelişkiye sahiptir; kullanıcılar önce transfer yazıtını kazımak zorundadır, ardından gerçek transfer işlemini gerçekleştirebilir. Bu durum, bir transferi tamamlamak için birden fazla işlem yapılmasına neden olur. Daha önemlisi, BRC20'nin köklü bir açığı, "bazı verileri" bağlamakla sınırlı olmasıdır; bununla birlikte, konsensüs gücünü tamamen paylaşamaz. Bir kez çevrimdışı indeksleyici destek vermeyi durdurduğunda, tüm sözde "varlıklar" anında anlamsız atık veriye dönüşecektir.
Bu zayıflık, aynı akıllı sözleşme üzerinde birden fazla varlık ortaya çıktığında, protokol taraflarının standartları topluca değiştirmesiyle, tekrarlanan akıllı sözleşme olayında açığa çıktı. Tüm ekosistemin uzlaşması esasen azınlıkta olanların elinde bulunuyor. Daha kafa karıştırıcı olan ise, ilgili kurumların sonrasında sunduğu tek adımlı transfer gibi "optimizasyonların", aslında pazarın temel sorunlarına dokunmaması ve her platformun yeni sürüme uyum sağlama maliyetini artırmasıdır.
Bu, daha derin bir sorunu yansıtıyor: İki yıl boyunca, yazıt protokolünün tasarımcıları her zaman "ihraç" adlı tek bir alanda sıkışıp kalmışlar ve ihracattan sonraki uygulama senaryoları hakkında derinlemesine düşünme eksikliği yaşamışlardır.
1.3 Atomical protokol: UTXO yerelciliğinin düzeltmesi ve kopması
BRC20'nin UTXO uyumluluğu sorununa yönelik olarak, Atomical daha radikal bir çözüm önerdi: varlık sayısını doğrudan UTXO'daki satoshi sayısıyla eşleştirmek ve adil madenciliği sağlamak için bir iş kanıtı mekanizması getirmek. Bu, Bitcoin'in UTXO modeline yerel uyumluluğu sağladı, varlık transferi doğrudan satoshi transferi haline geldi ve belirli bir ölçüde BRC20'nin maliyet ve etkileşim sorunlarını çözdü.
Ancak, teknolojinin evrimi karmaşıklığın bedelini de getirdi - transfer kuralları son derece karmaşık hale geldi, UTXO'nun bölünmesi ve birleştirilmesi için hassas hesaplamalar yapılması gerekiyor, varlıkların yanması sıkça meydana geliyor ve yazıt oyuncuları kolayca işlem yapmaktan çekiniyor.
Daha da ölümcül olan, iş kanıtı mekanizmasının gerçek çalışmada ciddi bir adalet sorunu ortaya çıkarmasıdır; büyük yatırımcılar, hesaplama gücü avantajıyla madenciliği ilk tamamlayanlar olup, o dönemdeki yazıt ekosisteminin "adaletli lansmanı" ana anlatısıyla tamamen zıt bir durum sergilemektedir.
Sonraki ürün iterasyonları, geliştirme ekibinin kullanıcı ihtiyaçlarını anlama konusunda bir yanlışlık gösterdi - yarı boyalı varlıklar gibi karmaşık işlevler büyük miktarda insan gücü ve malzeme harcarken, kullanıcı deneyimini çok az iyileştirdi, aksine büyük kuruluşların zincir üzerindeki araçları yeniden yapılandırma maliyetlerini artırdı.
Ancak merakla beklenen AVM geç geldi, tüm piyasa koşulları çoktan değişti ve en iyi gelişim fırsatını kaçırdı.
1.4 Runes protokolü: resmi otoriter zarif bir uzlaşma ve uygulama boşluğu
Ordinals kurucusunun "resmi" dağıtım protokolü olarak Runes, yukarıda belirtilen protokolün deneyimlerini benimsemiştir. OP_RETURN veri depolama kullanımı, tanıklık verisi kötüye kullanımını önlemiş ve ince kodlama tasarımı ile UTXO modeli sayesinde teknik karmaşıklık ile kullanıcı deneyimi arasında nispeten bir denge sağlamıştır.
Önceki protokole kıyasla, Runes'un veri depolaması daha doğrudan, kodlama daha verimli ve işlem maliyetlerini önemli ölçüde azaltmıştır.
Ancak, Runes protokolü de yazıt ekosisteminin temel bir çıkmazına girdi - token çıkarma dışında, bu sistemin herhangi bir özel tasarımı yok.
Pazarın neden hiçbir engel olmadan elde edilebilen bir token'a ihtiyaç duyduğunu anlayamıyorum? Elde edildikten sonra, ikincil piyasada satmanın dışında ne gibi gerçek bir anlamı var? Bu tür saf spekülasyon odaklı bir model, protokolün ömrünün sınırlı olmasına neden olacaktır.
Ancak opreturn uygulaması, sonraki protokollerin düşüncesini açtı.
1.5 CAT20 protokolü: Zincir üzeri doğrulamanın hırsı ve gerçeklikle uzlaşma
CAT20 gerçekten Bitcoin script'i aracılığıyla gerçek bir zincir üstü doğrulama sağladı. Zincir üzerinde yalnızca durum hash'i saklanıyor, tüm işlemlerin aynı kısıtlamaları takip etmesini sağlamak için özyinelemeli script kullanılıyor, böylece "indeksleyiciye gerek yok" iddia ediliyor. Bu, yazıt protokolünün uzun zamandır arzulanan kutsal kâsesi.
Ancak, CAT20'nin "blok zinciri üzerindeki doğrulaması" tamamen böyle değildir. Doğrulama mantığı gerçekten blok zincirinde yürütülse de, doğrulanabilen durum verileri OP_RETURN içinde hash biçiminde depolanmaktadır; yalnızca hash ile tersine çevirmek mümkün değildir, bu nedenle gerçek çalışma, nihayetinde okunabilir durumu korumak için zincir dışı indeksleyiciye ihtiyaç duyar.
Tasarım açısından, protokol token ad sembollerinin benzersiz olmamasına izin veriyor, bu da aynı isimli varlıkların karışıklığına yol açıyor ve erken gelişim aşamasındaki yüksek eşzamanlılık senaryolarında UTXO kapma sorunları, kullanıcıların başlangıçta mintleme deneyimini son derece kötü hale getiriyor.
Sonrasında bir hacker saldırısı oldu, temel prensip, iç verilerin iki sayıyı bağlarken ayırıcı işaretinin eksik olmasıydı, bu da 1 ile 234 ve 12 ile 34 gibi iki farklı sayının aynı hash sonucunu vermesine neden oldu. Saldırı, protokol yükseltmesi yapılmasını zorunlu kıldı, ancak uzun süren yükseltme planı, piyasayı başlangıçtaki heyecanını unutturdu.
CAT20'nin örneği, teknik düzeyde kısmi bir atılım gerçekleştirilmiş olsa bile, çok ileri gidilmemesi gerektiğini göstermektedir; eğer kullanıcıların anlama kapasitesinin çok ötesine geçerse, pazarın onayını almak zorlaşır.
Ve hacker tehdidi, daima Damokles'in kılıcı gibi, proje ekibinin başının üstünde asılı durmakta ve herkese saygılı kalmaları gerektiğini hatırlatmaktadır.
1.6 RGB++ protokolü: Teknik idealizm ve ekolojik çıkmaz
Bir kamu blokzinciri, aynı yapılandırma çözümü ile, çift zincir mimarisi aracılığıyla Bitcoin'in fonksiyon kısıtlamaları sorununu çözmeyi deniyor. Bu kamu blokzincirinin Turing tamlığı kullanılarak Bitcoin'in UTXO işlemlerinin doğrulanması, teknik olarak en ileri düzeyde, daha zengin bir anlamda akıllı sözleşme doğrulaması gerçekleştirmiştir; teknik mimarisi en kapsamlı olanıdır ve yazıt protokolü içindeki "teknik inci" olarak adlandırılabilir.
Ama idealler ile gerçekler arasındaki fark burada açıkça ortaya çıkıyor - çift zincir mimarisinin karmaşıklığı, yüksek öğrenim maliyetleri ve kurumsal erişim engelleri.
Daha da önemlisi, proje ekibinin kendisi nispeten zayıf bir güce sahip ve hem zinciri hem de yeni protokolü aynı anda ilerletmek zorunda, bu da yeterli piyasa ilgisini çekmelerini engelliyor.
Bu yüksek derecede ağ etkilerine ve topluluk konsensüsüne bağımlı alanda, "iyi karşılanan ama kullanılmayan" bir teknik çözüm haline geldi.
1.7 Alkanlar protokolü: Son sprint ve kaynak kıtlığı
Zincir dışı indekslere dayanan akıllı sözleşme protokolü, Ordinals ve Runes'un tasarım felsefesini birleştirerek Bitcoin üzerinde her türlü akıllı sözleşme işlevselliğini gerçekleştirmeyi hedefliyor. Yazıt protokolünün geleneksel akıllı sözleşme platformlarına son bir atılımını temsil ediyor.
Teorik olarak, her türlü karmaşık sözleşme mantığını gerçekleştirmek mümkündür. Ayrıca, Bitcoin'in 80 baytlık opreturn kısıtlamasını kaldıran güncellemesiyle de uyum sağlandı.
Ancak, gerçek maliyet hesapları bu teknolojik ideali acımasızca yıkıyor. Karmaşık sözleşme zincir dışı işlemlerinin getirdiği büyük performans darboğazlarını bir kenara bırakacak olursak, proje başlangıcında inşa edilen indeksleyiciler bile defalarca patladı. Ayrıca, özelleştirilmiş sözleşmelerin dağıtılması yaklaşık 100KB veri zincirine kaydedilmesini gerektiriyor, bu da geleneksel kamu zincirlerinin dağıtım maliyetini çok aşıyor. Ayrıca, sözleşme işlemleri kontrol altında değil, hala indeksleyici konsensüsüne dayanıyor, yüksek maliyetler yalnızca çok az sayıda yüksek değerli senaryoyu hizmet edebiliyor. Yüksek değere sahip olanlar, sıradan indeksleyicilere güvenmiyor, büyük bir platform güçlü bir şekilde destek verse bile, pazar bunu kabul etmiyor. Eğer bu bir yıl önce ortaya atılsaydı, belki de durum tamamen farklı olabilirdi.
2. Temel Çatışma: Bitcoin'in Aşırı Basit Felsefesi ve Aşırı Tasarım
teknik borç birikim etkisi
Bu protokollerin evrim süreci, net ama çelişkili bir mantık sergiliyor: Her yeni protokol, öncülerinin sorunlarını çözmeye çalışıyor, ancak sorunları çözerken yeni karmaşıklıkları da beraberinde getiriyor.
Ordinals'ın zarif ve sade yapısından, sonraki protokollerin teknik yığınlarına kadar, farklılaşmak adına sürekli bir karmaşıklık artıyor; bu da her oyuncunun bir dizi terimi öğrenmek zorunda kalmasına ve sürekli risklere karşı dikkatli olması gerektiği anlamına geliyor.
Ve tüm dikkat sadece token dağıtım platformundaki bu mantıkta, o zaman oyuncular neden maliyeti daha düşük, kontrolü daha kolay, artışı daha belirgin ve platform mekanizması daha mükemmel olan yerleri seçmesin ki?
Aynı konuyu uzun süre çiğnemek, kullanıcıların estetik yorgunluğunu da beraberinde getirdi.
kaynak kıtlığının kötü döngüsü
Bu projelerin kaynaklarının kıtlığının temel sebebi, belki de Bitcoin sisteminin merkeziyetçi çalışması ve adil bir şekilde piyasaya sürülmesi - teşvik eksikliği olan kuruluşlar, avantaj elde edemedikleri bir platforma nasıl fazla yatırım yapabilir ki?
Madencilerin blok ödüllerine kıyasla, bir indeksleyici işletmek tamamen bir maliyettir; "madenci" kazançlarının dağıtımı eksik olduğunda, doğal olarak teknik ve operasyonel sorunları çözmek isteyen kimse kalmaz.
spekülatif talep vs gerçek talep
Birçok kullanıcı eğitimi sırasında, zincir dışı protokollerin güvenliğinin Bitcoin'in konsensüsü ile aynı düzeyde olmadığını gördük. Pazarın soğuması tesadüfi değil, yazıt protokolünün temel bir sorununu yansıtıyor: Gerçek bir talebi değil, spekülatif bir talebi çözüyorlar.
Buna karşılık, gerçekten başarılı olan blockchain protokolleri, gerçek sorunları çözdükleri için başarılıdır: konsensüs, işlevsellik, performans hepsi bir arada olmalıdır, ancak yazıt protokolünün bu alandaki katkısı neredeyse sıfırdır, bu da onların popülaritesinin neden sürdürülemediğini açıklamaktadır.
3. RWA Çağına Geçiş: Piyasa Hayali Oranından Piyasa Payına
Pazar farkındalığının olgunluğu
Pazarın olgunlaşmasıyla birlikte, kullanıcılar birkaç boğa ve ayı döngüsünden sonra dikkatlerini değerli bir kaynak olarak görmeyi öğrenmişlerdir.
Artık sosyal medyada KOL'lerin ve söz sahibi toplulukların tek taraflı bilgi kaynaklarına körü körüne inanmıyorlar, beyaz kitapların "konsensüs mermisi" olduğuna da inanmıyorlar.
İhracat platformunun eşiği çok düşük, mevcut piyasa ortamında bu tür "alçak meyveler" toplanmış durumda. Sektör, yalnızca token ihraç etmekten daha fazla gerçek uygulama senaryolarına doğru geçiş yapıyor.
Ancak dikkat edilmesi gereken bir husus var ki, eğer RWA alanında sadece bir dizi ihraç platformu ortaya çıkarsa, bu fırsat da hızlı bir şekilde gelir ve gider.
değer yaratımının geri dönüşü
Yazıt protokol döneminin teknolojik yenilikleri genellikle "gösteriş" rengi taşır, amacına yönelik ustalık değil, pratiklik arayışıdır. Yeni çağın gelişim mantığı "pazar hayali oranı"ndan "pazar payı"na kaydırılmıştır ve artık kullanıcıların referansları aracılığıyla gerçek bir ağ etkisi oluşturulmasına daha fazla önem verilmektedir.
Gerçek fırsatlar, ürün-pazar uyumunu arayan ekiplerindir - gerçekten kullanıcı ihtiyaçlarını karşılayan, nakit akışı olan ve iş modeli bulunan ürünler geliştirin.
Sonuç: Akıl ve İhtiyat